Inlay (wkład) i onlay (nakład) to zaawansowane opcje rekonstrukcyjne w dziedzinie stomatologii, stosowane w przypadku stosunkowo dużych ubytków, gdy tradycyjne wypełnienia mogą okazać się niewystarczające. Te metody odtwarzania zębów pozwalają na bardziej zachowawcze podejście niż tradycyjne korony. Inlay i onlay różnią się od siebie głównie obszarem zęba, którego dotyczą i wielkością defektu, który muszą przykryć. Inlay umieszczany jest wewnątrz powierzchni żującej zęba, natomiast onlay obejmuje jedną lub więcej krawędzi zęba lub całą jego powierzchnię żującą. Wybór między tymi dwoma rodzajami rekonstrukcji zęba zależy od rozmiaru ubytku oraz od tego, jak wiele struktury zęba pozostało.
Proces tworzenia i aplikacji inlayów/onlayów
Proces przygotowania i aplikacji inlayów lub onlayów jest wieloetapowy. Początkowo stomatolog przeprowadza ocenę ubytku, po czym usuwa zmienioną chorobowo strukturę zęba, tworząc odpowiednią przestrzeń do umieszczenia wkładu lub nakładu. Następnie, pobiera się dokładny odcisk zęba, który jest przesyłany do laboratorium techniki dentystycznej, gdzie przygotowuje się inlay lub onlay najczęściej z porcelany, kompozytu lub złota. Tymczasem, ząb może być zabezpieczony tymczasowym wypełnieniem aż do momentu, gdy gotowy inlay lub onlay zostanie z powrotem dostarczony do gabinetu stomatologicznego. W kolejnej wizycie, tymczasowe wypełnienie jest usuwane, a otrzymany wcześniej inlay/onlay jest próbnie dopasowywany, a po osiągnięciu idealnego dopasowania, jest on trwale cementowany do zęba. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii, takich jak CAD/CAM (komputerowo wspomagane projektowanie i wytwarzanie), cały proces od odcisku po finalne umieszczenie inlaya lub onlaya może być czasami wykonany w ciągu jednej wizyty.
Korzyści i ograniczenia stosowania inlayów/onlayów
Inlay i onlay oferują wiele korzyści w stosunku do tradycyjnych wypełnień. Posiadają one zdecydowanie lepszą przyczepność do zęba, więc jest mniejsze ryzyko, że się z niego wypadną. Ich zaawansowane dopasowanie zapewnia również lepszą ochronę przed bakteriami oraz lepszą higienę jamy ustnej, ponieważ nie pozostawiają zakamarków, gdzie mogą gromadzić się resztki jedzenia i płytką nazębną. Ponadto, materiały użyte do produkcji inlayów/onlayów (takie jak porcelana) charakteryzują się dużą wytrzymałością i estetyką zbliżoną do naturalnego zęba. Mimo wielu zalet, inlay i onlay nie są odpowiednie dla wszystkich pacjentów i sytuacji. Może być konieczne zastosowanie koron w przypadku, gdy ząb jest zbyt uszkodzony, aby można było zastosować inlay lub onlay. Dodatkowo, koszt tych zaawansowanych form rekonstrukcji jest zwykle wyższy niż w przypadku standardowych wypełnień, co może być ograniczeniem dla niektórych pacjentów. Ostateczny wybór pomiędzy inlayem/onlayem a innymi formami leczenia powinien być dokonany po dokładnej diagnozie klinicznej i konsultacji ze stomatologiem.
